Nhân dịp kỷ niệm Ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10), loạt phim “Doanh nhân Việt Nam – Khát vọng xây dựng đất nước” trên VietNamNet khắc họa những cá nhân dám nghĩ, dám hành động và vượt qua giới hạn để đóng góp cho đất nước bằng nghề nghiệp và niềm tin của mình.

Từ giấc mơ đưa gạo Việt Nam vào chuỗi giá trị toàn cầu của An Nhiên đến hành trình không mệt mỏi của Nguyễn Cảnh Bình với tư cách là một doanh nhân tri thức và năng lượng năng động của Diễn đàn ViPEL nơi tầm nhìn cải cách của Đảng đáp ứng khát vọng kinh doanh – mỗi câu chuyện mang đến cái nhìn thoáng qua về tinh thần Việt Nam trong kỷ nguyên mới: kinh doanh không chỉ vì lợi nhuận mà còn định hình nền văn hóa dân tộc tương lai.

Phần 1: Doanh nhân Việt Nam tìm thấy động lực mới trong cải cách chính sách

Phần 2: Từ thép đến siêu thực phẩm: Hành trình nâng tầm gạo Việt của một người phụ nữ

Từ bàn làm việc văn phòng đến “người bán chữ”

Một số theo đuổi công việc kinh doanh để làm giàu, số khác để tạo ra sản phẩm. Nhưng Nguyễn Cảnh Bình, sinh năm 1972 ở Nghệ An lại chọn con đường ít người đi: buôn bán tri thức. Trong một xã hội mà gần như mọi thứ đều có thể định giá được, ông đã chọn kinh doanh loại hàng hóa ít định lượng nhất – lời nói.

Tuổi thơ của Bình được đánh dấu bằng sự khan hiếm, nhưng trong ngôi nhà khiêm tốn của anh, sách luôn hiện hữu.

"Tôi không biết mình bắt đầu yêu sách từ khi nào. Tôi chỉ nhớ mình lớn lên với sách. Tôi lớn lên cùng sách," anh nhớ lại.

Tốt nghiệp ngành Kỹ thuật Dầu khí tại Đại học Bách khoa Hà Nội, Bình gia nhập Petrolimex – một công việc được coi là “an toàn cho cuộc sống” vào thời điểm đó. Nhưng sự ổn định đó khiến tôi cảm thấy ngột ngạt. Ông đã thực hiện một bước chuyển hướng táo bạo: rời bỏ một doanh nghiệp nhà nước để bước vào thế giới xuất bản đầy rủi ro và lợi nhuận thấp.

độc quyền

Lúc đó là cuối những năm 1990. Việt Nam vừa mở cửa, internet tràn tới, làn sóng tri thức toàn cầu tràn vào. Trong khi nhiều người theo đuổi các công việc trong chính phủ, đầu cơ bất động sản hoặc kiếm lợi nhuận ngắn hạn, Bình lặng lẽ viết và tự xuất bản cuốn sách đầu tiên của mình: Hiến pháp Hoa Kỳ được hình thành như thế nào – một lựa chọn táo bạo vào thời điểm mà “thể chế” vẫn còn là một khái niệm xa lạ đối với hầu hết mọi người.

Năm 2004, anh gửi thư kêu gọi bạn bè đầu tư vào sách. Từ chiếc bàn làm việc nhỏ ở số 84 Tô Hiến Thành – văn phòng mượn của một người bạn – Alpha Books đã ra đời. Kể từ đó, nó nổi bật trên thị trường sách Việt Nam với tư cách là một thương hiệu không theo đuổi những cuốn sách bán chạy hay in tiểu thuyết lãng mạn mà kiên trì tìm kiếm giá trị lâu dài cho xã hội.

Cuốn sách mới đây của Bình Sinh 1972 - Một Đời Khát Vọng dường như đã gói gọn lại hành trình cuộc đời anh – đầy thử thách, chăm chỉ và niềm đam mê không ngừng nghỉ. Đó cũng là câu chuyện về một thế hệ sinh ra trong thời gian bao cấp của nhà nước nhưng được định hình trong nền kinh tế thị trường.

Cựu Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Nguyễn Minh Hồng, viết sau khi đọc cuốn sách: "Tôi đọc gần như chỉ một lần. Bình kể lại câu chuyện cuộc đời mình một cách trung thực nhất. Hấp dẫn – giống như xem một bộ phim về một thế hệ sinh ra trong chiến tranh, lớn lên trong khó khăn và trưởng thành qua Cải cách và hội nhập. Nó phản ánh sự trăn trở của thế hệ những năm 1970 – muốn được là chính mình, muốn đóng góp cho đất nước.” biến đổi, không chỉ tồn tại nhờ bánh mì và gạo.”

Hành trình của Bình phản ánh một thế hệ dám thoát khỏi con đường cũ, tồn tại trong khi học cách soi sáng bản thân và những người khác.

Xây dựng xã hội thông qua khởi nghiệp tri thức

độc quyền

Sau hai thập kỷ, Alpha Books không chỉ là một nhà xuất bản. Đó là một trung tâm kiến ​​thức – nơi sách không chỉ được in mà còn trở nên sống động.

Từ Chiến lược Đại dương xanh, Nhà đầu tư thông minh, đến Tự do, Dân chủ ở Mỹ, Sapiens và Tư duy, Nhanh và Chậm – Alpha Books vẫn kiên định với sứ mệnh của mình: mang kiến ​​thức toàn cầu thiết yếu đến gần hơn với độc giả Việt Nam.

“Tri thức là vốn xã hội của một quốc gia,” Bình khẳng định. “Và vốn phải được đầu tư, phải tạo ra lợi nhuận.” Đối với ông, kiến ​​thức không phải là tài sản riêng mà là tài nguyên được chia sẻ – một công cụ để củng cố cộng đồng và thúc đẩy một xã hội khai sáng hơn.

Mỗi bản dịch, mỗi ấn phẩm đều trở thành “cổng đối thoại” giữa Việt Nam và thế giới.

Sách về thể chế, triết học và quản trị do Alpha và Omega xuất bản đã khơi dậy những cuộc trò chuyện – trong lớp học, trên diễn đàn, giữa các chuyên gia và thậm chí cả trong giới chính sách. Một cách lặng lẽ, kiến ​​thức đã bắt đầu thúc đẩy sự thay đổi.

Tất nhiên, con đường này không hề bằng phẳng.

Bình đã thất bại trong nỗ lực thành lập công ty sách ở Mỹ và phải đóng cửa nền tảng kỹ thuật số có tên iPub.

“Để đạt được một thành công, tôi đã phải chịu đựng hai hoặc ba thất bại,” anh nói một cách bình tĩnh nhưng vẫn có chiều sâu kinh nghiệm dày công tích lũy.

Nguyễn Thanh Giang, một người bạn trung học, viết: "Tôi luôn ngạc nhiên trước lối suy nghĩ khác thường, niềm đam mê không ngừng và sự kiên cường của Bình. Anh ấy có thể là người dễ thất bại nhất mà tôi biết, nhưng mỗi lần chúng tôi gặp nhau, anh ấy lại hào hứng nói về một kế hoạch mới – có thể là ngay sau một thất bại khác."

Nhà báo Phan Thế Hải đã tóm tắt về anh một cách ngắn gọn: “Bình là người mãnh liệt, ham đọc sách, đi nhiều nơi và mê sách. Nhưng có lẽ không ai yêu sách bằng Cảnh Bình.”

Trong khi hầu hết các nhà xuất bản phục vụ cho thị hiếu thị trường, Bình chọn một con đường khác – tin rằng kiến ​​thức đích thực cuối cùng sẽ tìm đến độc giả.

Ông giữ một niềm tin vừa cổ xưa vừa hiện đại: kiến ​​thức có thể thay đổi cuộc sống của một con người và nếu được phổ biến đủ rộng, có thể biến đổi cả một quốc gia.

Cơ hội bán hàng, không chỉ sách

{103%

Bạn có thể tìm thấy Nguyễn Cảnh Bình trên giảng đường, nói chuyện với sinh viên hoặc tại các diễn đàn cộng đồng. Anh nói chuyện với những người trẻ về cách đọc, cách học và cách sống. Anh ấy không dạy họ cách làm giàu mà dạy họ cách “thay đổi bản thân trước khi thay đổi thế giới”..”

Trong hơn mười năm, anh đã đến thăm hàng trăm trường học, tổ chức các chương trình đối thoại với thanh niên và thành lập Viện Lãnh đạo ABG – một trung tâm đào tạo các nhà lãnh đạo trẻ dựa trên triết lý “học tập để phục vụ”.

Ở đó, học sinh không chỉ học lý thuyết. Họ đọc các tác phẩm kinh điển, tham gia các chuyến đi thực địa và thực hiện các dự án xã hội.

Anh nói: “Độ tuổi từ 20 đến 25 là rất quan trọng. “Với chất xúc tác phù hợp, những đột phá thực sự có thể xảy ra.”

Bình cũng mơ ước tạo ra những cuốn sách giáo khoa hiện đại, giá cả phải chăng để giúp trẻ em Việt Nam tư duy phản biện thay vì ghi nhớ. Đó là tầm nhìn không phải vì lợi nhuận mà là cải cách giáo dục tận gốc rễ.

Từ Kuala Lumpur, nơi ông nói chuyện với cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad, đến Singapore, nơi ông mang về cuốn Hồi ký của Lý Quang Diệu, tới Thổ Nhĩ Kỳ nơi ông nghiên cứu di sản của Ataturk – chuyến đi của ông là tìm kiếm cách các quốc gia hiện đại hóa thông qua kiến ​​thức.

Ông giải thích: "Một quốc gia không thể tiến bộ chỉ dựa vào ý chí. Nó phải dựa trên kiến ​​thức và các nguyên tắc tiến bộ."

Vương Thái Dũng, đồng nghiệp cũ tại Petrolimex, cho biết: "Canh Bình luôn có ý chí và nghị lực để vượt lên trên. Đọc Sinh năm 1972 - Một đời khát vọng khiến tôi xúc động – đó là hành trình của một người không ngừng làm mới chính mình."

Doanh nhân Lý Xuân Hải cho biết thêm: "Nguyễn Cảnh Bình đã nắm bắt được những ý tưởng triết lý sâu sắc trong khi tất cả chúng ta còn đang mơ mộng. Anh ấy dám phá bỏ thói quen, rời bỏ vùng an toàn và làm theo những gì mình yêu thích."

KTS Lê Hữu Trực gọi Sinh năm 1972 - Một cuộc đời khát vọng “hơn cả một cuốn hồi ký – đó là một bản tuyên ngôn, một kế hoạch hành động, một lời kêu gọi chung tay và lời giới thiệu đầy đủ nhất về Nguyễn Cảnh Bình: Tôi muốn cái này, tôi đang làm cái này, nếu bạn quan tâm hãy đến.”

Từ những suy ngẫm đó, người đọc hiểu: Bình không chỉ đơn thuần là một “nhà kinh doanh sách” mà còn là một nhà cải cách gieo mầm thay đổi thông qua kiến ​​thức – trong thời điểm mà tiếng ồn thường lấn át chiều sâu.

Trong cuốn sách của mình, Bình viết: “Tôi không bán sách. Tôi bán cơ hội để mọi người thay đổi bản thân.”

Vào thời điểm mà mọi thứ – từ đất đai đến dữ liệu – đều được rao bán, việc có một người “buôn bán kiến ​​thức” không chỉ là một lựa chọn nghề nghiệp. Đó là một quan điểm văn hóa.

Nguyễn Cảnh Bình, người đã biến sách thành sứ mệnh, kiến ​​thức thành vốn quốc gia và tinh thần kinh doanh thành dịch vụ, là bằng chứng cho thấy trong nền kinh tế tri thức, từ thương gia có thể là người giàu nhất – không phải về tiền bạc mà về tầm nhìn và di sản mà ông ta để lại.

Tứ Giang